route u loopt de twee trappen af naar beneden voorbij de deur gaat u naar rechts vlak voor de brug een stukje naar links staat uw fiets tegen een lantarenpaal u doet de fiets van het slot en fietst terug naar de brug die u oversteekt vervolgens gaat u rechtdoor - kijk hierbij goed uit voor voetgangers en politie! aan het eind van deze straat slaat u rechtsaf en dan meteen links u steekt het centraal gelegen plein over nu is het nog een behoorlijk stuk rechtdoor ver voorbij de stoplichten buigt de weg naar rechts, daarna direct links afslaan bij het eerste woonblok zet u de fiets op slot u loopt de trap op en trekt beheerst aan de bel Ruben van Gogh Uit: Plaatsbepaling (eigen beheer, 1991)
Routebeschrijvende gedichten
Soms vormt een gedicht een af te leggen route. Bovenstaand gedicht schreef ik eind jaren ‘80, toen ik aan de Nieuweweg in Groningen woonde. Als ik het destijds voordroeg en daarbij aangaf waar het gedicht begon, probeerde het Groningse publiek met me mee te reizen. Het grappige was dan dat er een splitsing plaatsvond tussen zij die in gedachten te voet of op de fiets gingen, en zij die dat met de auto deden: zij kwamen op verschillende plekken uit (als zij al niet verdwaalden, want Groningen was in die tijd berucht om zijn ‘circulatieplan’, vol ingewikkelde eenrichtingsverkeer omleidingen).
Routevormende gedichten
Soms ís een gedicht letterlijk een af te leggen route. De Letters van Utrecht bijvoorbeeld, het wekelijks met één letter groeiende gedicht in de straatstenen langs de Oudegracht van de Domstad. Iedere zaterdag verzamelt zich aan het dan huidige eind van dit gedicht een klein groepje mensen rond een letterhakker, om getuige te zijn hoe dit gedicht weer een letter (en straatklinker) langer wordt. Ik mocht de eerste, grofweg 150 letters schrijven, dat loopt tot en met de zinsnede ‘ga maar door nu…’: vanaf daar kunt u dan verder lopen en lezen en zo het het gedicht afleggen tot aan het heden.
Routevolgende gedichten
En soms ligt er een route aan de basis van een gedicht. Recentelijk voltooide ik het wandelgedicht: Zijdebalen – hofdicht wordt stadsdicht. Dankzij een impulssubsidie van de gemeente Utrecht kon ik Arnold Hoogvliets ‘Hofdicht Zijdebalen’ hedendaags herschrijven. In dit gedicht uit 1740 legt Hoogvliet een route af door de dan net voltooide (en intussen allang weer verdwenen) zeer uitgebreide Zijdebalentuin in Utrecht en beschrijft op lyrische wijze wat hij tegenkomt.
Die route heb ik opnieuw afgelegd doorheen een nu stedelijk afwisselend landschap van chique lofts, sociale woningbouw en allerlei vormen van bedrijvigheid en ook ik beschrijf op lyrische wijze wat ik daarbij tegenkom. Vooralsnog is dit gedicht enkel met mij mee te maken tijdens mijn Pedestrial Poetry Zijdebalenwandelingen.
Het begint bij het begin: ‘Een toegangshek, dat zelf de barrière vormt / tot een plek, waar je graag zou willen wezen / maar niet kan zijn…’ Wel met mij natuurlijk, ik neem u mee, op aanvraag. Lees daar hier alles over.
Ruben van Gogh
Pedestrial Poetry Tours, voor 6 – 25 personen. Een mooie manier om Utrecht met andere ogen te bezien. Verzamel een clubje, neem contact op, en ik neem je mee langs de contouren van de Zijdebalentuin, dwars door het Werkspoorkwartier of achter Trijn aan! Ik wandel ook ’s avonds.
Interesse? Neem vrijblijvend contact met me op.
